W ramach patriotycznej wycieczki do Lwowa - zaplanowanej w związku z realizacją zadań ogólnopolskiego konkursu „Szkoła Niepodległej” pod honorowym patronatem Minister Edukacji Narodowej - w dniach 13 – 15 września 2018 roku uczniowie klas V, VI, VII i VIII Szkoły Podstawowej nr 1 im. ks. prof. Józefa Tischnera w Starym Sączu, podróżując po ziemiach polskich w czasach II RP, zobaczyli wiele ciekawych i ważnych obiektów, poznając historię i mitologię miast kresowych.
Jednym z takich miejsc był słynny Cmentarz Łyczakowski. Ta zabytkowa nekropolia powstała w 1786 roku i jest miejscem pochówku wielu zasłużonych dla Polski ludzi nauki, polityki, kultury i sztuki. Młodzież SP1 miała okazję złożyć wiązanki i zapalić znicze na grobach wybitnych Polaków, między innymi: pisarki i poetki Marii Konopnickiej (której twórczość - uznana za szkodliwą i niebezpieczną - w czasach II wojny światowej trafiła na niemieckie listy proskrypcyjne), najsłynniejszego na świecie polskiego matematyka Stefana Banacha (syna górala z Ostrowska nieopodal Nowego Targu, najwybitniejszego przedstawiciela Lwowskiej Szkoły Matematycznej), dokumentującego sceny z powstania styczniowego malarza Artura Grottgera (bywalca Ziemi Grybowskiej, którego lwowski pogrzeb finansowała narzeczona i Kornel Ujejski - autor pięknej polskiej pieśni religijnej „Z dawna Polski Tyś Królową Maryjo…” spopularyzowanej w Legionach Piłsudskiego), Seweryna Goszczyńskiego (poety Małej Ojczyzny, uczestnika powstania listopadowego, rezydującego czasowo w Łopusznej, rodzinnej ziemi Patrona SP1, autora „ Zamku kaniowskiego”, który jako pierwszy wprowadził do literatury motyw Gorców, górskiego przewodnika młodego Kazimierza Przerwy-Tetmajera), Juliana Ordona ( powstańca listopadowego, którego sam Adam Mickiewicz utrwalił w „Reducie Ordona”), Władysława Bełzy ( wydawcy dzieł Sienkiewicza, autora słynnego „Katechizmu polskiego dziecka”, który promuje znane każdemu Polakowi pytanie: „Kto Ty jesteś?”, sąsiada lwowianki Beaty Obertyńskiej – więźniarki łagrów sowieckich, żołnierza armii Andersa, autorki znanej na całym świecie książki „W domu niewoli”), Gabrieli Zapolskiej ( pisarki, autorki „Moralności pani Dulskiej”, wielokrotnie goszczącej na terenie Sądecczyzny, szwagierki starosądeczanki Bronisławy Rychter - Janowskiej, odwiedzającej malarkę w Siołkowej koło Grybowa ).
Pamięć o wielkich Polakach - Patriotach młodzi starosądeczanie honorowali modlitwą.
Kolejnym cmentarzem odwiedzonym przez starosądecką młodzież był Cmentarz Orląt Lwowskich, na którym spoczywa m.in. lwowski lekarz prof. Ludwik Rydygier – generał brygady Wojska Polskiego, uczestnik walki o Lwów oraz kapitan Bolesław Zajączkowski – uczestnik wojny polsko – ukraińskiej i polsko – bolszewickiej, słynny Polski Leonidas, dowódca polskiego batalionu w bitwie pod Zadwórzem. Ten wyjątkowy mogilnik został zaprojektowany przez Czecha, lwowianina, studenta Politechniki Lwowskiej, porucznika Wojska Polskiego, uczestnika walk o Lwów podczas wojny polsko – ukraińskiej, architekta Rudolfa Indrucha. Jego projekt zwyciężył w drodze konkursu ogłoszonego w 1921 r. Na Cmentarzu Ofiar Lwowa uczestnicy wycieczki zobaczyli gigantyczną ilość grobów osób broniących tego pięknego miasta, wśród których spoczęły także bohaterskie dzieci – słynne Orlęta. Warto pamiętać, że wśród obrońców Lwowa znaczną część stanowili właśnie bardzo młodzi ludzie, którzy dzielnie walczyli o ten gród – stolicę Galicji i jedną z duchowych stolic Polski.
Pobyt w magicznym Lwowie uświadomił młodzieży, jak bohatersko zachowali się najmłodsi mieszkańcy pięknego miasta. Podziwiano także usytuowane przed wejściem na cmentarz posągi dwóch majestatycznych lwów – symbolizujących polską niegdyś metropolię, niestety od dawna zasłonięte …
Następnym punktem patriotycznej podróży było Wzgórze Wuleckie – miejsce bestialskiego mordu polskich profesorów, którego historię młodzi podróżnicy ze Starego Sącza poznawali na lekcjach j. polskiego przez pryzmat lektury „Wspomnienia wojenne” Karoliny Lanckorońskiej. W tym miejscu w nocy z 3 na 4 lipca 1941 roku żołnierze III Rzeszy zabili wybitnych naukowców – profesorów Uniwersytetu Lwowskiego, Politechniki Lwowskiej, Akademii Handlu Zagranicznego. Należeli do nich m.in.: prof. Kazimierz Bartel – pięciokrotny premier II RP, ostatni rektor Uniwersytetu Lwowskiego im. Jana Kazimierza i wykładowca Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, prawnik, obrońca polskiego Lwowa, prof. Roman Longchamps de Bérier , którego Niemcy zamordowali razem z trzema dorosłymi synami: Bronisławem ( 25 lat ), Zygmuntem ( 23 lata), Kazimierzem ( 18 lat), prof. Włodzimierz Stożek, przyjaciel Stefana Banacha, zamordowany wraz z 2 synami: Eustachym ( 29 lat) i Emanuelem ( 24 lata), prof. Stanisław Progulski – lekarz pediatra, urodzony w Nowym Sączu, zamordowany z synem Andrzejem ( 26 lat), dr med. Jan Grek – zamordowany razem z żoną Marią Grek i szwagrem Tadeuszem Boyem - Żeleńskim ( żony zamordowanych – słynne krakowskie siostry Pareńskie, znane osobiście Wyspiańskiemu stanowią pierwowzór literackiej postaci Zosi i Maryny w dramacie „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego ).
To miejsce martyrologii Polaków uświadomiło uczniom, jakich brutalnych czynów dokonywali naziści na niewinnych ludziach nauki, których największym przewinieniem był fakt, iż reprezentowali narodowość polską.
Uczestnicy patriotycznej wycieczki „Szlakiem Dróg do Niepodległości” w ciszy i skupieniu wysłuchali historii profesorów zamordowanych na Wzgórzu Wuleckim we Lwowie podczas II wojny światowej. U niektórych można było zaobserwować łzy wzruszenia...
Lwów jako pierwsze i jedyne miasto w II RP został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari. Dewizą bohaterskiego miasta do dzisiaj pozostaje "Semper Fidelis". Analizując wydarzenia, które miały miejsce zaraz po odzyskaniu przez Polskę niepodległości można stwierdzić, że były moralne, militarne i polityczne podstawy do tego, aby uhonorować Lwów Orderem Virtuti Militari. To miasto okazało się wierne. Udowodniło, że czuje się związane z Polską.
Jesteśmy dumni, że w roku honorującym 100 – lecie Niepodległości nam - uczniom Szkoły Podstawowej nr 1 im. ks. prof. Józefa Tischnera w Starym Sączu dane było uczcić pamięć bohaterskich Polaków – Patriotów i poznać odznaczony przez marszałka Józefa Piłsudskiego Krzyżem Virtuti Militari Lwów – miasto SEMPER FIDELIS ( ZAWSZE WIERNE).
Beniamin Buchman kl. 8a / SP1
