W dniu 3 marca 2022 roku – w związku z przypadającym 6 marca Europejskim Dniem Pamięci o Sprawiedliwych wśród Narodów Świata oraz obchodzonym 24 marca Narodowym Dniem Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką – zainaugurowano II Starosądecki Dzień Pamięci o Sprawiedliwych wśród Narodów Świata i Ofiarach Holocaustu będący hołdem dla przeciwników totalitaryzmów i zbrodni przeciw ludzkości.
Kolejnej już edycji lokalnej uroczystości towarzyszyło hasło: „Ten jest z Ojczyzny mojej”.
Ideą wydarzenia, mającego na celu ocalenie od niepamięci wojennych historii rodzin: polskich i żydowskich, jest popularyzowanie wiedzy o życiu i dokonaniach Bohaterów czasów II wojny światowej: Sprawiedliwych – stanowiących wzór człowieczeństwa – oraz Ofiar Holocaustu.
Gośćmi inicjatywy „Ten jest z Ojczyzny mojej” zaplanowanej w gmachu Powiatowej i Miejsko – Gminnej Biblioteki Publicznej im. Wiktora Bazielicha w Starym Sączu byli:
- Pan Jacek Lelek – burmistrz Starego Sącza,
- honorowy gość inicjatywy – Pani Anna Grygiel – Huryn, przewodnicząca Małopolskiego Oddziału Stowarzyszenia „Dzieci Holocaustu” z siedzibą w Krakowie, bohaterka książki „Ostatni Sprawiedliwi”, uratowana przez związanego z Sądecczyzną Pana Józefa Jarosza – Sprawiedliwego wśród Narodów Świata, bohaterka I Starosądeckiego Dnia Pamięci o Sprawiedliwych wśród Narodów Świata i Ofiarach Holocaustu dedykowanego pamięci nowosądeczanki – nauczycielki Anny Sokołowskiej,
- Pan Roman Graczyk – reprezentujący Pana Waldemara Rataja, dyrektora Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej, starszy specjalista ds. promocji i animacji, pełniący funkcję pełnomocnika dyrektora d/s programowych i rozwoju,
- Pan Artur Franczak – przedstawiciel „Sądeckiego Szettla”, historyk, badacz dziejów i zagłady Żydów na Sądecczyźnie, współautor publikacji „Ciemności Kryją Ziemię”,
- Pani Elżbieta Bodziony – dyrektor Szkoły Podstawowej nr 1 im. ks. prof. Józefa Tischnera w Starym Sączu,
- Pani Barbara Dyrek – wicedyrektor SP nr 1 w Starym Sączu,
- Pan Andrzej Długosz – kustosz Muzeum Regionalnego „Dom na Dołkach” w Starym Sączu,
- Pani Beata Kurzeja – koordynator współpracy z absolwentami SP1 w zakresie popularyzowania historii Zagłady,
- Zuzanna Orłowska – absolwentka SP1, reprezentująca wolontariuszy LO im. Marii Skłodowskiej – Curie w Starym Sączu,
- delegacja wolontariuszy „Sądeckiego Sztetla” – uczniowie I LO im. Jana Długosza w Nowym Sączu,
- uczniowie klas: 7 a, 7 d, 7 f Szkoły Podstawowej nr 1 im. ks. prof. Józefa Tischnera w Starym Sączu,
- Pani Anna Grabek i Pani Barbara Trzop – nauczycielki – wychowawczynie siódmoklasistów starosądeckiej SP1,
- Pani Bogumiła Wardęga – przedstawiciel rodziców SP1,
- młodzież Zespołu Szkół im ks. prof. Józefa Tischnera w Starym Sączu.
Zapoczątkowaną w minionym roku inicjatywę: „Nie wszystkie światła gasną” w dniu 3 marca 2022 roku kontynuowano pod hasłem: „Ten jest z Ojczyzny mojej” – stanowiącym tytuł książki Władysława Bartoszewskiego – Sprawiedliwego wśród Narodów Świata, w publikacji którego zamieszczono wspomnienie – relację Sprawiedliwych wśród Narodów Świata: Państwa Jadwigi i Stanisława Soleckich z Korczyny na Podkarpaciu, pamięci których dedykowano uroczystość.
Honorowym gościem spotkania był Pan Andrzej Ostoja – Solecki z Wrocławia – syn Jadwigi i Stanisława Soleckich – Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, który zrelacjonował rodzinną historię Zagłady związaną z ratowaniem nastolatki Marleny Wagner ( Madlein Walter) – „Zosi”. Podczas II wojny światowej bohaterscy Rodzice Pana Andrzeja, wychowując sześcioro własnych dzieci, z narażeniem życia nieśli pomoc dziewczynce, która – ukrywana na strychu domu w Korczynie – w latach 1942 – 1945 stała się członkiem Rodziny Państwa Soleckich.
W 2017 roku siostrzeniec Pana Andrzeja Ostoi – Soleckiego, prawnuk Państwa Jadwigi i Stanisława Soleckich Mateusz Kudła – dziennikarz TVN 24, członek Stowarzyszenia Dziennikarzy RP oraz organizacji „Reporterzy bez Granic”, współproducent i reżyser filmu: „Polański. Horowitz. Hometown” – rozpoczął produkcję filmu „Mady” opowiadającego historię dziewczynki uratowanej przez swoich pradziadków.
II Starosądecki Dzień Pamięci o Sprawiedliwych wśród Narodów Świata i Ofiarach Holocaustu zorganizowano w ramach projektu „Był sobie sztetl…” objętego honorowym patronatem: Pani Bronisławy Horowitz – Karakulskiej – „Niusi” (świadka historii, „Dziecka Holocaustu”, więźniarki getta, obozów w Płaszowie, Auschwitz i Brünnlitz) oraz prof. dr. hab. med. Pana Aleksandra Skotnickiego (naukowca Uniwersytetu Jagiellońskiego – wnuka sądeczanki, nauczycielki języka polskiego Anny Sokołowskiej – Sprawiedliwej wśród Narodów Świata).
Honorowy patronat nad wydarzeniem pełnili:
- Burmistrz Starego Sącza,
- „Sądecki Sztetl”,
- Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej.
Starosądecką uroczystość rekomendowało Polskie Towarzystwo Sprawiedliwych wśród Narodów Świata – stowarzyszenie zrzeszające Polaków odznaczonych medalem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata z siedzibą w Warszawie, pozostające w kontakcie z organizatorami inicjatywy, którego Zarząd Główny skierował do uczestników wydarzenia okolicznościowe pismo honorujące także pamięć o Ofiarach ataku Rosji na Ukrainę, którym oddano hołd symboliczną minut ciszy.
Wydarzeniu towarzyszyła zaprezentowana w przestrzeni starosądeckiej biblioteki wystawa „Przetrwanie przez sztukę” Franciszka Znamirowskiego ze zbiorów Muzeum Regionalnego w Starym Sączu.
Uroczystość „Ten jest z Ojczyzny mojej” zaplanowały koordynatorki projektu „Był sobie sztetl…” przybliżającego młodzieży czasy II wojny światowej: Monika Jackowicz – Nowak – dyrektor Powiatowej i Miejsko – Gminnej Biblioteki Publicznej im. Wiktora Bazielicha w Starym Sączu oraz Jadwiga Postawa – autorka projektu „Był sobie sztetl…”, który wiosną 2022 roku promować będzie inicjatywy popularyzujące Holocaust i wartości demokratyczne w międzynarodowym konkursie projektów edukacyjnych.
Jadwiga Postawa
fot. Powiatowa i Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Starym Sączu
