„Żebym zdążył to opowiedzieć” to projekt Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście w Muzeum Auschwitz. Jego bohaterami są byli więźniowie Auschwitz, którzy o swoich wojennych doświadczeniach opowiadają młodym ludziom.
Możliwość spotkania i rozmowy z ostatnimi świadkami tragicznej historii Auschwitz to dla nich szczególnie ważne doświadczenie. Odbywają się one w szczególnej atmosferze. Planując spotkania, nie myśleliśmy o tym, że wybuchnie wojna w Ukrainie. Ta wojna nadała dodatkowego, specyficznego kontekstu tym spotkaniom, ponieważ więźniowie Auschwitz odnajdują w tych, którzy uciekają z Ukrainy, okruchy swojego losu – powiedział Andrzej Kacorzyk, dyrektor MCEAH.
Do udziału w niecodziennym spotkaniu ze świadkiem historii w dniu 28 września 2022 roku zaproszeni zostali także uczniowie Szkoły Podstawowej nr 1 im. ks. prof. Józefa Tischnera w Starym Sączu oraz czytelnicy Powiatowej i Miejsko - Gminnej Biblioteki Publicznej im. Wiktora Bazielicha w Starym Sączu – uczestniczący w realizacji zadań autorskiego projektu edukacyjno - wychowawczego „Był sobie sztetl...” popularyzującego historię II wojny światowej. Gościem młodzieży w oświęcimskim Międzynarodowym Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście była Pani Lidia Maksymowicz, więźniarka KL Auschwitz – Birkenau.
Lidia ma trzy latka, gdy trafia do Auschwitz. Ukrywa się pod pryczą przed wzrokiem doktora Mengele. Nie zawsze skutecznie. Eksperymenty pamięta do dziś. Po wojnie trafia do nowej rodziny – biologiczną zabrała wojna. Wiele lat później okaże się, że matka jednak żyje – mieszka w dalekiej Rosji i nigdy nie przestała szukać swojej córki.
Lidia Maksymowicz była jedną z półtora miliona osób, które przeszły przez Auschwitz. Jedną z siedmiu tysięcy, które doczekały wyzwolenia obozu. Numerem wytatuowanym na ręku. Długo zaklejała go plastrem. Żeby ludzie nie pytali. Żeby nie musiała tłumaczyć. Ale numeru nie usunęła – by dziś opowiadać o piekle, które przeżyła, o utraconym dzieciństwie i najmroczniejszym sprawdzianie z człowieczeństwa.
Historia Lidii Maksymowicz jest niezwykle poruszająca. To ona była najdłużej żyjącym dzieckiem w Auschwitz-Birkenau. Spędziła tam 13 miesięcy.
Z biologiczną mamą, poszukującą dziecka długie lata, Pani Lidia spotkała się po 17 latach. Na podstawie wspomnień więźniarki powstała książka „Dziewczynka, która nie umiała nienawidzić”. Współautorem publikacji jest włoski watykanista Paolo Rodari.
W edukacyjnej inicjatywie ze świadkiem historii uczestniczyli delegaci klas: 7 b, 8 a, 8 d, 8 f, absolwenci SP1, przedstawiciel „Sądeckiego Sztetla” oraz opiekunowie młodzieży: Urszula Dzięga - nauczycielka SP1, pedagog szkolna Grażyna Kałuzińska, przedstawicielka starosądeckiej biblioteki miejskiej - Joanna Nawojowska, a także koordynatorzy projektu „Był sobie sztetl...”: Monika Jackowicz – Nowak – dyrektor Powiatowej i Miejsko - Gminnej Biblioteki Publicznej im. Wiktora Bazielicha w Starym Sączu oraz Jadwiga Postawa - autorka projektu.
Gościnnie do udziału w projekcie „Był sobie sztetl...”, którego ideą jest popularyzowanie historii II wojny światowej, w dniu 28 września br. dołączyli uczniowie klasy 7 Szkoły Podstawowej im. św. Kingi w Popowicach oraz wychowawczyni klasy Anna Maśko.
Celem dydaktycznej podróży młodzieży stało się również Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa „Nila” w Krakowie, jedyna tego rodzaju instytucja w Polsce promująca wiedzę o Polskim Państwie Podziemnym i jego siłach zbrojnych. W gmachu niezwykłego w kulturze polskiej miejsca zgromadzono kilkanaście tysięcy muzealiów stanowiących dar żołnierzy AK i ich rodzin. Misją ekspozycji, którą zwiedzali uczniowie Grodu św. Kingi, jest ukazanie życia narodu, który pod okupacją niemiecką i sowiecką kontynuował byt państwowy w postaci Polskiego Państwa Podziemnego, jako fenomenu na skalę światową oraz ukazanie osobistego wymiaru wojny poprzez losy poszczególnych osób ze szczególnym uwzględnieniem żołnierzy AK, ich postaw, motywacji i działań. W skali kraju Muzeum Armii Krajowej, obok Muzeum Powstania Warszawskiego, jest najważniejszym muzeum czynu zbrojnego Polski Walczącej w XX wieku, jest też jedyną tego typu placówką na świecie, ukazującą całokształt tematyki związanej z Armią Krajową i Polskim Państwem Podziemnym.
Jadwiga Postawa
fot. Anna Maśko
