W roku szkolnym 2022/2023 - inaugurującym 60. rocznicę ustanowienia tytułu Sprawiedliwego wśród Narodów Świata - uczniowie Szkoły Podstawowej nr 1 im. ks. prof. Józefa Tischnera w Starym Sączu, licealiści, absolwenci SP1 – czytelnicy Powiatowej i Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej im. Wiktora Bazielicha w Starym Sączu oraz uczniowie Anglostacji – Szkoły Języka Angielskiego w Starym Sączu, realizując zadania autorskiego projektu „Był sobie sztetl...” koordynowanego w ramach współpracy starosądeckich instytucji i Szkoły św. Augustyna w Pradze, uczestniczyli w edukacyjnej podróży szlakiem praskich miejsc i historii.
Starosądeczanom, zgłębiającym w dniach 21 - 24 września br. wojenne dzieje Europy, towarzyszyli uczniowie i nauczyciele partnerskiej - katolickiej Szkoły św. Augustyna w Pradze.
W programie polsko – czeskiej edukacji koordynatorki projektu: Monika Jackowicz – Nowak, Angelika Trejbalová, Jadwiga Postawa zaplanowały wizytę w usytuowanych nieopodal Pragi Lidicach – miejscowość, w której Niemcy 80 lat temu dokonali masowej eksterminacji ludności cywilnej.
Zwiedzając Park Pamięci - zaprojektowany w przestrzeni odbudowanych po wojennej tragedii Lidic - uczestnicy międzynarodowego projektu przemierzyli plenerową ścieżkę edukacyjną stanowiącą Narodowy Zabytek Historii i Kultury Czech.
Na dydaktyczne trasie honorującej martyrologię narodu czeskiego starosądeczanie i prażanie wizytowali także: Muzeum Lidic, „Różowy sad” – jeden z najważniejszych różanych ogrodów na świecie, Galerię Lidicką, teren ku czci pomordowanych oraz Pomnik Dzieci - niezwykle wzruszającą kompozycję honorującą pamięć o 88 zamordowanych lidickich dzieciach, niewinnych ofiarach wojny.
Podczas II wojny światowej, 10 czerwca 1942 roku członkowie służb mundurowych nazistowskich Niemiec w ramach odwetu za zamach na Reinharda Heydricha dokonali w Lidicach masowej eksterminacji ich mieszkańców, a następnie zrównania z ziemią całej zabudowy wsi.
Hitler wydał w Berlinie rozkaz o zagładzie Lidic, a kilka godzin później wieś otoczyły oddziały SS. Już po północy, 10 czerwca członkowie SS i Gestapo rozstrzelali wszystkich obecnych wówczas w Lidicach mężczyzn powyżej 16. roku życia, zaś obecne na miejscu kobiety i dzieci przewieźli do szkoły w Kladnie, skąd następnie zdecydowaną większość z nich wysłali do obozów koncentracyjnych, gdzie wiele z nich zmarło. 16 czerwca 1942 roku w Pradze rozstrzelano kolejnych 26 mieszkańców Lidic, którzy w dniu masakry we wsi z różnych przyczyn byli poza nią – 19 mężczyzn oraz 7 kobiet. Masakrę w Lidicach przypłaciło życiem ogółem 340 ich mieszkańców: 192 mężczyzn, 60 kobiet i 88 dzieci.
Delegacja starosądeczan uczestniczyła też w spotkaniu z Panią Jaroslavą Skleničkovą – czeską pisarką, świadkiem Zagłady, więźniarką Ravensbrück. Niezwykłe spotkanie w prywatnym domu autorki książki „Wspomnienia mnie wciąż przytłaczają” i świadka historii - ostatnią żyjącą mieszkanką Lidic pamiętającą tragiczne wydarzenia 10 czerwca 1942 roku - zorganizował dr František Kolouch – praski historyk, pisarz, popularyzator historii Czech XX wieku, którego badania koncentrują się wokół ofiar nazizmu i komunizmu, współpracujący z Czeską Akademią Chrześcijańską.
Edukacyjny plan dnia uatrakcyjniały także zajęcia sportowe angażujące do rywalizacji fair – play starosądecką i praską młodzież, a także integrujący dialog anglojęzyczny uczestników międzynarodowego projektu.
Dydaktyczna podróż promowała współpracę starosądeckich instytucji z katolicką Szkołą św. Augustyna w Pradze, której przedstawiciele gościć będą w Starym Sączu wiosną 2023 roku.
Współorganizatorki edukacyjnej wycieczki składają serdeczne podziękowania za pomoc w organizacji i finansowaniu pobytu dzieci i młodzieży w Pradze:
- Dyrektorowi Szkoły św. Augustyna w Pradze ( za zorganizowanie i sfinansowanie dla starosądeczan: II śniadania i obiadokolacji w dniu 23 września, II śniadania w dniu 24 września, biletów do Muzeum i Parku Pamięci w Lidicach oraz zapewnienie noclegu w murach szkoły w nocy z 23 na 24 września br. ),
- Pani Angelice Trejbalovej – nauczycielce j. angielskiego Szkoły św. Augustyna w Pradze ( za koordynowanie współpracy prasko – starosądeckiej ),
- pisarzowi, historykowi dr. Františkovi Kolouchovi ( za umożliwienie delegacji starosądeckiej spotkania ze świadkiem historii - Jaroslavą Skleničkovą ),
- Pani Katarzynie Karlak – dyrektor Anglostacji – Szkoły Języka Angielskiego ( za pomoc w koordynowaniu zadań polsko – czeskiego projektu ),
- Rodzicom uczniów – uczestników wycieczki ( za umożliwienie dzieciom podróży do Pragi),
- Burmistrzowi Starego Sącza Jackowi Lelkowi ( za przekazanie prażanom w ramach podziękowania publikacji promującej Stary Sącz – albumów: „Stary Sącz – dziedzictwo Świętych” ),
- współorganizatorowi praskiego wyjazdu, przewoźnikowi Piotrowi Pawlikowskiemu ( za niedoliczanie do ustalonej ceny wycieczki kosztów związanych z dodatkowym – czwartym dniem pobytu w Pradze ),
- Radzie Rodziców SP1 ( za podziękowanie uczniom i nauczycielom gościnnej Szkoły św. Augustyna w Pradze – zakup słodkich upominków ),
- dzieciom i młodzieży ( za godne reprezentowanie Polski w świecie ).
Jadwiga Postawa
Monika Jackowicz - Nowak
fot. Piotr Kurzeja
