W dniu 7 grudnia 2022 roku uczniowie Szkoły Podstawowej nr 1 im. ks. prof. Józefa Tischnera w Starym Sączu oraz czytelnicy Powiatowej i Miejsko - Gminnej Biblioteki Publicznej im. Wiktora Bazielicha w Starym Sączu zainaugurowali kolejny rok edukacji akademickiej, uczestnicząc w autorskim projekcie współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim - „Przygoda z nauką w murach UJ”.
Gośćmi starosądeczan w najstarszym gmachu Alma Mater Jagiellonica, w reprezentacyjnej auli Collegium Novum UJ, byli prelegenci:
- Mateusz Kudła - dziennikarz, reporter, reżyser i producent filmów dokumentalnych, członek Europejskiej Akademii Filmowej, Stowarzyszenia Dziennikarzy RP oraz organizacji „Reporterzy bez Granic”, potomek Sprawiedliwych wśród Narodów Świata - Jadwigi i Stanisława Soleckich, reżyser filmu „Polański, Horowitz. Hometown” (którego międzynarodowa premiera odbyła się w czerwcu 2022 roku na Festiwalu Filmów Polskich w Nowym Jorku, gdzie obraz został uhonorowany nagrodą „Ponad granicami” imienia Krzysztofa Kieślowskiego), twórca kanału „History Hiking” prezentującego materiały o tematyce historycznej, autor filmu dokumentalnego „Ludzie z klisz”, nagrodzonego „Złotym Delfinem” na Festiwalu Telewizyjnym w Cannes,
- Andrzej Ostoja – Solecki – syn Jadwigi i Stanisława Soleckich, Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
Wykład zatytułowany „Rodzinne historie Holocaustu” z udziałem gościa spotkania Andrzeja Ostoi – Soleckiego popularyzował tragiczne wydarzenia nawiązujące do dziejów rodziny Soleckich z Korczyny na Podkarpaciu - pradziadków Mateusza Kudły. Podczas II wojny światowej bohaterscy Rodzice Pana Andrzeja, wychowując sześcioro własnych dzieci, z narażeniem życia nieśli pomoc dziewczynce Marlenie Wagner ( Madeleine Walter) – „Zosi”, która – ukrywana na strychu domu w Korczynie w latach 1942 – 1945 stała się członkiem Rodziny Państwa Soleckich. Świadectwo ocalenia nastolatki opublikowane zostało w książce Władysława Bartoszewskiego zatytułowanej „Ten jest z ojczyzny mojej” stanowiącej zbiór relacji i dokumentów, jedną z najważniejszych prac polskiej historiografii wojennej XX wieku.
W prelekcji o rodzinnych historiach Zagłady Mateusz Kudła nawiązał do wojennych losów zaprzyjaźnionych rodzin: Ryszarda Horowitza (światowej sławy grafika i fotografika, najmłodszego 5 – letniego więźnia kilku obozów zagłady, w tym m.in. Auschwitz – Birkenau, aktualnie zamieszkałego w Nowym Jorku ) oraz Romana Polańskiego ( reżysera, zdobywcy „Oskara”, uratowanego przez ubogą rodzinę Stefanii i Jana Buchałów – Sprawiedliwych wśród Narodów Świata).
Wśród wzruszających akcentów relacji Mateusza Kudły, odwołującego się
do osobistej historii rodzinnej, pojawił się wątek nawiązania kontaktu z cudownie ocaloną za pośrednictwem serwisu społecznościowego - Facebooka.
Uratowana podczas Holocaustu przez Jadwigę i Stanisława Soleckich nastolatka - w 2017 roku 86 – letnia kobieta - w towarzystwie kilkunastu członków najbliższej rodziny odbyła sentymentalną podróż do Polski, odwiedzając rodzinny, gościnny dom Państwa Soleckich – miejsce wojennego ukrycia.
Powtórzę za Andrzejem Ostoją – Soleckim: „Dewizą medalu przyznawanego Sprawiedliwym wśród Narodów Świata jest napis: KTO RATUJE JEDNO ŻYCIE – JAKOBY ŚWIAT CAŁY RATOWAŁ. Uratowana z pogromu w Korczynie 11- letnia żydowska dziewczynka, matka i babcia licznej rodziny, najpełniej ucieleśnia tę wyjątkową myśl i oddaje symbolicznie jej najgłębszy sens. Bo to jedno ocalone życie, dało życie tak wielu”.
W 2017 roku Mateusz Kudła rozpoczął produkcję filmu „Mady” opowiadającego rodzinne dzieje okupacji.
Prelekcję „Rodzinne historie Holocaustu” swoją obecnością zaszczycili, m.in.:
- prof. dr hab. Piotr Jedynak - prorektor Uniwersytetu Jagiellońskiego ds. polityki kadrowej i finansowej,
- Rita Pagacz – Moczarska – redaktor naczelna uniwersyteckiego pisma „Alma Mater” – patrona medialnego uroczystości,
- Anna Nowak - Dorda - kierownik Sekcji ds. Projektów Promocyjnych Centrum Promocji i Komunikacji UJ,
- Małgorzata Pokwap - reprezentująca Sekcję ds. Projektów Promocyjnych Centrum Promocji i Komunikacji UJ.
Za zgodą Kanclerz UJ Moniki Harpuli - w przestrzeni uniwersyteckiej auli – wyemitowano film w reżyserii Mateusza Kudły i Anny Kokoszki – Romer „Polański, Horowitz. Hometown”, udostępniony koordynator projektu „Przygoda z nauką w murach UJ” przez Patrycję Czarny – reprezentującą Krakowską Fundację Filmową.
Edukacyjną prelekcję w przestrzeni najstarszej uczelni wyższej w Polsce zaplanowała Jadwiga Postawa – studentka Rektora UJ prof. dr. hab. Jacka Popiela, sprawującego honorowy patronat nad autorskim programem dydaktycznym „Przygoda z nauką w murach UJ”.
Na prośbę Biura Rektora UJ władzom uczelni przekazano sprawozdanie z inicjatyw projektu realizowanych w latach 2016 – 2022. W przygotowaniu dokumentacji uczestniczyła Renata Jasińska – Nowacka – współkoordynator dydaktycznego programu. W organizację przedsięwzięcia zaangażowała się także Elwira Jawor – przewodnicząca Rady Rodziców Szkoły Podstawowej nr 1 im. ks. prof. Józefa Tischnera w Starym Sączu.
Udział absolwentów SP1 oraz czytelników Powiatowej i Miejsko - Gminnej Biblioteki Publicznej im. Wiktora Bazielicha w Starym Sączu w projekcie współpracy z krakowską uczelnią wyższą koordynowała Monika Jackowicz – Nowak – dyrektor starosądeckiej biblioteki oraz Marta Sowa – kierownik filii bibliotecznych.
Emisja filmu „Polański, Horowitz. Hometown” inaugurować będzie III Starosądecki Dzień Pamięci o Sprawiedliwych wśród Narodów Świata i Ofiarach Holocaustu zaplanowany w marcu 2023 roku w przestrzeni biblioteki Starego Sącza.
Filmowa relacja z wydarzenia w UJ - przygotowana przez Dariusza Ptaka, laureata II edycji Gali Patriotów 2022 - Sprawiedliwych Czasów Pokoju - udostępniona zostanie w mediach lokalnych oraz na stronie internetowej starosądeckiej biblioteki.
Jadwiga Postawa
fot. Dariusz Ptak
