Wycieczka szóstoklasistów SP nr 1 w Starym Sączu „Krakowskim szlakiem profesora Tischnera”, w dniu 12 lutego br., związana z akcją inaugurującą odbywające się wkrótce w szkole Dni Mózgu, miała na celu podkreślenie roli rozwoju intelektualnego wśród uczniów. Zaplanowano ją z inicjatywy autorek Szkolnego Programu Zdrowotnego - „Zdrowie ma smak”: mgr Renaty Jasińskiej Nowackiej i mgr Jadwigi Postawy. Korzystając z zaproszenia pracownika administracji UJ Pani mgr Marioli Grylewicz, wychowankowie „1” zadebiutowali w roli wykładowców UJ.
W sercu Starego Miasta, blisko historii, przy ulicy Gołębiej 13, przy samych Plantach, usytuowany jest jeden z najstarszych obiektów, jakimi dysponuje obecnie UJ - Collegium Witkowskiego. Zdaniem prof. Franaszka w Collegium Witkowskiego jest duch, którego nie ma w żadnym nowoczesnym kampusie.
Historia ma tu smak! To powiedzenie zyskało wielu zwolenników. Jednym z nich był patron naszej szkoły - ks. prof. Józef Tischner.
Pełniąca rolę przewodnika po gmachu Collegium Witkowskiego Pani mgr Agnieszka Mola, opowiadając dzieje gmachu, wspomniała, iż budynek pierwotnie służył studentom fizyki, dopiero z czasem do Collegium Witkowskiego przeniósł się Wydział Filozoficzno-Historyczny. Swoje zajęcia mieli tu także studenci innych kierunków - na parterze studenci psychologii, a w auli - polonistyki. Od roku akademickiego 2002/2003 w Collegium Witkowskiego znajduje się już tylko Instytut Historii.
W październiku 2000 roku Senat Uniwersytetu Jagiellońskiego sali amfiteatralnej w Collegium Witkowskiego nadał imię ks. Tischnera. Tutaj Patron starosądeckiej „1” - ksiądz profesor wykładał przez ponad 20 lat - od 1976 do1997 roku. Ulubiona aula ks. prof. została otwarta po gruntownym remoncie. Prace sfinansował Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa oraz UJ. Udało się zachować zabytkowy charakter sali, która teraz jest wyposażona w nowoczesny sprzęt audiowizualny i może pomieścić ok. 160 słuchaczy. W dniu 12 lutego 2016 roku drzwi auli otwarto specjalnie dla gości ze Starego Sącza.
„Nie jest tajemnicą, że ponad 20 lat temu wielką popularnością cieszyły się wykłady ks. Józefa Tischnera, które dla studentów polonistyki wygłaszał w auli Collegium Witkowskiego. Ks. Tischner przyciągał przede wszystkim swoim autorytetem i swoim językiem. Mówił wyjątkowo pięknie, rzeczy trudne przedstawiał w sposób bardzo prosty. Ale proszę też pamiętać, że to były czasy PRL-u, a tu nie dość, że ksiądz, to jeszcze na uniwersytecie mówi tak odważne rzeczy” - to wspomnienia jednego ze słuchaczy profesora Tischnera.
12 lutego 2016 roku pięknie mówili o trudnych rzeczach debiutujący za katedrą uniwersytecką uczniowie Szkoły Podstawowej nr 1 im. ks. prof. Józefa Tischnera w Starym Sączu: Jakub Lelek, Piotr Padula, Wiktor Setlak, Michał Zygmunt. Opiekunami merytorycznymi uczniowskich wykładów zostały nauczycielki: mgr Renata Jasińska Nowacka i mgr Jadwiga Postawa.
„Na początku było myślenie. Niedaleko stąd znajdują się mury Uniwersytetu Jagiellońskiego” - tak rozpoczął swój odczyt Wiktor Setlak, podkreślając, iż to właśnie w tych murach od niepamiętnych czasów kształtowała się przestrzeń polskiego myślenia.
W wykładzie - odczycie zatytułowanym: Wiedza - po prostu! – uczeń nawiązywał do kazania wygłoszonego przez Patrona szkoły podczas mszy św. na Wawelu w dniu 3 maja 1981 roku, powtarzając za ks. prof., iż: „Konstytucję tworzyli ludzie, o których będzie się potem mówić: to ci, którzy odważyli się myśleć”. Cytując autorów książki „Tischner Podróż” - Witolda Beresia i Artura Więcka, Wiktor Setlak powiedział:
„Docierał do coraz większej liczby ludzkich serc, które potrafił przekonać, że coś z nieba mamy w sobie. Ci, którzy z Tischnerem mądrze się spotkali, ruszali w życie, niosąc jego myśli i emocje. Swego czasu do „tischneromaniaków” dołączyliśmy i my.” Kończąc swój wykład, Wiktor Setlak zapewnił:
„Dzisiaj to my, uczniowie szkoły noszącej Jego imię podróżujemy krakowskim szlakiem Józefa Tischnera, przyłączają się do grona „tischneromaniaków”.
„Rozum polityczny zmierza do zmiany świata, rozum naukowy - do zrozumienia świata. Rozum polityczny uczył się na katastrofach. Rozum naukowy chciał przewidzieć katastrofę” - tak rozpoczął wykład zatytułowany „Była taka Polska” Jakub Lelek. Stojąc dokładnie w miejscu, które tak upodobał sobie Patron starosądeckiej „1”, młody wykładowca mówił o czasach zniewolonej Polski i zniewolonego umysłu, podkreślając, iż: „W okresie przemocy wyraźniej niż kiedykolwiek odsłania się przed nami etyczny kontekst uprawiania nauki. Nauka zawsze i wszędzie jest wyrazem wolności szukającej prawdy.” Zabierający głos Jakub Lelek powtórzył za ks. prof.: „Wizyty Jana Pawła II w Polsce zmieniły w sposób zasadniczy stan świadomości narodu. Pamiętamy, że już po wyborze kardynała Karola Wojtyły na papieża mówiło się: to koniec komunizmu. Stało się to jeszcze bardziej oczywiste po pierwszej wizycie w Polsce.” W auli im. Józefa Tischnera Collegium Witkowskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego padły i te oto słowa: „Zastanawiał się kiedyś Norwid nad przyczynami upadku narodów. I pisał, że to nie przez nieposzanowanie władzy, a osobliwie królewskiej, jedne narody istnieją, a drugie nie istnieją. Bo, gdyby tak było, to by się Europa rozlecieć musiała. Przyczyną upadku i rozwoju narodów jest to jedno: poszanowanie lub nieposzanowanie Człowieka. Trzeba powrócić do najprostszego doświadczenia – do poszanowania Człowieka.” W swoim odczycie Jakub Lelek nawiązał też do słów Leszka Kołakowskiego - przyjaciela patrona, informując zgromadzonych słuchaczy, iż Józef Tischner kochał Polskę i kochał wolność jako największy dar Boży człowiekowi dany. Młody wykładowca kończąc swoje przemówienie, powtórzył za Patronem „1”:
„Jeżeli któregoś dnia stracę pamięć, nie w sposób nadzwyczajny, ale ze starości, jestem pewien, że akurat do tej sali zawsze trafię. Zdecydowanie nie ma prostszej drogi w całym Krakowie.
Drogę do auli Collegium Witkowskiego UJ w Krakowie ze Starego Sącza, w ślad za Patronem, przemierzył kolejny wykładowca, na co dzień uczeń starosądeckiej „1” Piotr Padula z wykładem: „Wokół autorytetu. Mistrz i uczeń.” Zaliczający się grona „tischneromaniaków” młody wykładowca zabrał głos w kwestii wychowania. Piotr Padula mówił o roli nauczyciela - mentora i jego wpływie na kształtowanie osobowości młodego człowieka, powtarzając za Patronem swojej szkoły:
„Wychowanie to praca z człowiekiem i nad człowiekiem - z tym, kto znajduje się w stanie dojrzewania. Wychowanie stwarza między wychowawcą a wychowankiem więź analogiczną do więzi ojcostwa.”
Z uwagą zgromadzeni w pięknej auli wsłuchiwali się w słowa: „Wychowawca musi ryzykować sobą. W krainie kłamstwa jego prawdomówność musi być większa niż prawdomówność wychowanka. W krainie niesprawiedliwości jego sprawiedliwość musi przewyższać poczucie sprawiedliwości jego wychowanków. Oprócz prawdy potrzeba jeszcze szacunku…”
Kończąc swój odczyt, Piotr Padula przytoczył słowa brata Patrona „1” Pana Kazimierza Tischnera, odwiedzającego SP nr 1 w Starym Sączu:
„ Brakuje mi Józia, nie w takim sensie, że go nie ma, ale brak mi jego rady. Bo ja nawet dzisiaj bym do niego podszedł, o doradztwo zapytał…On dla mnie był naprawdę takim drugim ojcem, który kształtował charakter.”
Z wykładem zatytułowanym: „O cyberprzemocy w murach UJ” wystąpił szóstoklasista Michał Zygmunt. Przemawiając w gmachu najstarszej uczelni wyższej w Polsce - w Uniwersytecie Jagiellońskim, Michał Zygmunt chciał uświadomić zgromadzonym słuchaczom rangę problemu XXI wieku. Odczyt ucznia starosądeckiej „1” zaproponowano w związku z przystąpieniem Szkoły Podstawowej nr 1 im. ks. prof. Józefa Tischnera do ogólnopolskiego programu Saferinternet. Wykład, związany z akcją Fundacji Dzieci Niczyje, zorganizowano ponadto w związku z przystąpieniem szkoły do konkursu organizowanego w ramach Dnia Bezpiecznego Internetu. Zabierający głos, młody wykładowca ze Starego Sącza, Michał Zygmunt, zaakcentował, iż przemoc rówieśnicza z użyciem mediów elektronicznych stała się w ostatnich latach poważną kwestią społeczną, dodając, że wyniki badań pokazują, iż przemocy w sieci doświadcza ponad połowa dzieci w Polsce!
Młodym starosądeczanom debiutującym w roli wykładowców UJ w imieniu własnym oraz opiekunów: pani mgr Renaty Jasińskiej Nowackiej i pani Joanny Grząbel Mikulskiej gratulacje złożyła pani mgr Jadwiga Postawa, dziękując za prezentację wykładów - odczytów i życząc niezapomnianej przygody z nauką w murach Uniwersytetu Jagiellońskiego w przyszłości.
Nauczycielki „1”, goszcząc w zabytkowym Collegium Witkowskiego UJ, przyjęły zaproszenie do gabinetu dyrektora Instytutu dr. hab. Sławomira Sprawskiego, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego. W sali reprezentacyjnej starosądeccy goście wspominali postać Józefa Władysława Wolskiego, historyka, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, aresztowanego w akcji Sonderaktion Krakau, więźnia obozów koncentracyjnych - Sachsenhausen i Dachau, wsłuchując się także we wspomnienia o bohaterze Pani mgr Bożeny Klęczar, osobiście znającej profesora Wolskiego. Zmarły 2 października 2008 w Krakowie w wieku 98 lat, był ostatnim żyjącym świadkiem wydarzeń 6 listopada 1939 roku. Jeszcze rok przed śmiercią, 6 listopada 2007 roku, profesor Wolski zaszczycił swoją obecnością uroczystość obchodów 68 rocznicy akcji Sonderaktion Krakau, pojawiając się w sali nr 56 Collegium Novum UJ.
Profesorowi Sprawskiemu, w imieniu dyrektora szkoły mgr. Zdzisława Wojnarowskiego, przekazano pamiątkowy medal ufundowany z okazji nadania starosądeckiej „1” imienia ks. prof. Józefa Tischnera oraz pismo - podziękowanie wyrażające wdzięczność za możliwość pobytu w Collegium Witkowskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego w dniu 12 lutego br. Z kolei Pani mgr Bożena Klęczar przekazała nauczycielkom książki: „Collegium Witkowskiego”, „Prace historyczne – zeszyt 1-3” oraz numer specjalny miesięcznika Uniwersytetu Jagiellońskiego „Alma Mater”. Jak zapewniła nauczycielki odchodząca wkrótce na zasłużoną emeryturę Pani mgr Bożena Klęczar, w historii gmachu Instytutu Historii UJ po raz pierwszy zdarzyło się, by to uczniowie prezentowali wykłady. „Zwykle bywa odwrotnie” - dodała.
Czy Collegium Witkowskiego kryje jakieś tajemnice? Uczestnicy wycieczki „Krakowskim szlakiem profesora Tischnera” mogli się o tym przekonać, spacerując alejkami niedostępnego jeszcze do niedawna Ogrodu Profesorskiego. Teren urozmaicają rzeźby z przedstawieniem postaci profesorów oraz nowoczesne instalacje edukacyjne, m.in.: zegar słoneczny i model sfery armilarnej. Uczestniczący w wycieczce „Krakowskim szlakiem profesora Tischnera” zgodnie potwierdzają: Historia ma tu smak!
Renata Jasińska Nowacka
Jadwiga Postawa
