Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej koło Łańcuta stało się celem edukacyjnej wycieczki uczniów starosądeckiej „1”. Hołd pamięci zamordowanym Polakom złożyli uczniowie klas VI c i VII a, wychowawcy – pani Anna Grabek, pani Jadwiga Postawa oraz rodzice dzieci: pani Dorota Fryźlewicz Buchman, pani Anna Wideł i pan Wojciech Berezowski.
Podstawowym celem MPRŻ jest pokazanie bohaterskich postaw Polaków, którzy w czasie okupacji niemieckiej pomagali Żydom, ryzykując życie swoje i swoich rodzin. Jest to pierwsza w Polsce placówka muzealna zajmująca się tematyką ratowania ludności żydowskiej na okupowanych ziemiach polskich podczas Zagłady. Wystawa główna pokazuje poznane i udokumentowane przypadki udzielania pomocy Żydom na terenie obecnego województwa podkarpackiego.
Zgodnie z założeniami pomysłodawców „wystawa dedykowana jest wszystkim, którym zależy na dialogu i wzajemnym szacunku, i każdemu, kto zechce poznać cząstkę swojej lokalnej historii, opowiedzianej na tle tragicznych wydarzeń, których doświadczyła Polska i Europa w czasie II wojny światowej.”
Józef i Wiktoria Ulmowie w czasie okupacji niemieckiej ukrywali w swoim domu we wsi Markowa ośmioro Żydów: pięciu mężczyzn z rodziny Goldmanów z Łańcuta oraz trzy markowianki – Leę (Laykę) Didner z córką i Genię (Gołdę) Grünfeld. Władze niemieckie dowiedziały się o tym w wyniku donosu i wszyscy ukrywani przez Ulmów Żydzi zostali zabici. Życie stracili też pomagający im Polacy: Józef Ulma, będąca w zaawansowanej ciąży Wiktoria, a także sześcioro ich małych dzieci.
W 2010 roku - Wiktorię i Józefa Ulmów, Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata, prezydent Lech Kaczyński odznaczył pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Z rąk Marii Kaczyńskiej wyróżnienie odebrali najbliżsi żyjący krewni zamordowanych Polaków. W 2003 roku w diecezji przemyskiej rozpoczął się proces beatyfikacyjny rodziny Ulmów, który obecnie toczy się w Watykanie.
Multimedialna scenografia i towarzyszące jej eksponaty prezentowały materiały archiwalne, m.in. fotografie, druki, filmy dokumentalne. Starosądeczanie mieli okazję poznać wyjątkowe w historii i kulturze Polski miejsce. W wirtualnej przestrzeni muzealnej ekspozycji młodzież SP1 - realizująca w roku szkolnym 2017/2018 zadania projektu „Ojczyzna – na start!” – zaznajomiła się z przejmującą historią polskiej rodziny, która poświęciła swoje życie, ratując drugiego człowieka.
Wycieczkę zorganizowały nauczycielki: mgr Anna Grabek i mgr Jadwiga Postawa.
Jadwiga Postawa
/autorka korzystała ze str. internetowej muzeum
oraz książki „W hołdzie Miłosiernym. Rodzina Ulmów”/
